Kerstnummer

Uit ewmagazinewiki.nl

Het Kerstnummer is de benaming voor het traditionele dubbeldikke nummer dat voor de kerstdagen verschijnt.


Geschiedenis

Elsevier heeft niet altijd een dubbeldik nummer met de Kerstdagen gehad. Krant. NOG AANVULLEN


Madonna

In 1994 sierde voor het eerst een madonna met kind de cover van het Kerstnummer. Een begin van een traditie, want sindsdien ligt de keuze van de Kerstcover vast: elk jaar weer een madonna met kind. Soms van een moderne kunstenaar, maar meestal van een oude meester.

Een vertrouwd plaatje voorkomt een moeizame zoektocht naar een beeld dat het hele Kerstnummer samenvat en toch niet is te vinden. Ook al omdat de redactie van Elsevier een hekel heeft aan zogeheten ‘thema-nummers’, dat zijn nummers die door een redactie na een lange brainstorm zijn bedacht, maar waarvan de lezer meestal denkt: wat moet ik er mee. Ze worden meestal op de stapel met ‘nog te lezen’, gelegd.

Trouwens, zo makkelijk is het niet om een goede madonna met kind te vinden. Over de linkerhelft van de cover ligt namelijk een losse flap met de ankeilers van alle verhalen binnenin. Dus moet je maar net een schilderij vinden dat netjes in tweeën kan worden gedeeld. Daarbij mag de baby niet te klein zijn, want ander valt hij weg bij de plaatjes op de flap.

Geschiedenis

Die eerst keer in 1994 was min of meer toeval. In de voorafgaande jaren stond op de Kerstcover een illustratie die hoorde bij het openingsverhaal. Dus een foto van een extended family, de grootfamilie, bij het Kerstverhaal over de herwaardering voor het oudste sociale samenlevingsverband. In 1994 betoogde het openingsverhaal dat het taboe op geweld aan het verdwijnen was. ‘De straat spiegelt zich in toenemende mate aan de videotheek. Geweld is cool’, schreef de chef van de buitenlandredactie René van Rijckevorsel. Om dit verhaal vast aan te kondigen, was op de cover een jonge vrouw afgebeeld met haar baby op haar linkerarm (dus rechts op de cover). In haar rechterhand houdt ze een machinepistool en in haar neus draagt ze een ringetje. De foto is gemaakt door Wanda Tuerlincks, die destijds veel voor Elsevier fotografeerde.

Reacties

Wat zo opvallend is, is dat geen enkele lezer bezwaar maakte tegen deze ontheiliging van Maria. Althans, in de brievenrubrieken is in de weken daarna geen protest te horen. Daar was toenmalig hoofdredacteur HJ Schoo nog bang voor geweest. Hij had over de afbeelding ruzie gemaakt met de auteur van het stuk, die zelf de illustratie had bedacht. ‘Nou, beslis dan zelf maar’, had Schoo tegen Van Rijckevorsel geschreeuwd. Kerstnummers, altijd afwijkend van de gewone nummers, waren niet aan Schoo besteed.

Omvang

Opvallend is dat het Kerstnummer van 1994 niet eens zo dik was, 198 pagina’s slechts. En dat voor een dubbelnummer. Volkskrant-columnist Jan Blokker (1927-2010) maakt die dubbelnummers van de weekbladen elk jaar weer belachelijk in zijn column. Hij vond het niet journalistiek om als weekblad zomaar een week over te slaan, blijkbaar niet beseffend dat de dagbladen iets dergelijks doen. Die slaan immers de zondag over.

Eind jaren negentig, toen de economie op volle toeren draaide, werden de Kerstnummers van Elsevier dikker en dikker, tot ze steevast 290 pagina’s telden. Dikker kon niet, want dan pasten de nietjes niet meer. Dus moest, ondenkbaar vandaag de dag, soms nee worden gezegd tegen adverteerders. En, hoewel extreem dik, waren het geen dubbelnummers, want een week later verscheen al weer gewoon een nieuwe Elsevier. Je moest die advertenties toch ergens laten.

Mooie tijden. Tegenwoordig spreken de collega-weekbladen niet eens meer van een Kerstnummer, maar heten ze ‘Winternummer’. Is dat omdat ze drie weken lang moeten meegaan en het woord Kerst ze snel doet verouderen? Of is het een handreiking aan de niet-gelovige lezers of zelfs aan de lezers met een geloof zonder Maria?

Datering

De Kerstnummer zijn gedateerd op:

  • 1945
  • 1946
  • 1947

NOG AANVULLEN

  • 2015
  • 2016