Johannes Tielrooy

Johannes Bernardus Tielrooy, geboren op 7 oktober 1886 op Texel, overleden op 17 augustus 1953 in Amsterdam. Tielrooy is in 1940 één jaar redacteur van wat in dat jaar Elsevier’s Maandschrift heet, en waarvan de uitgave vanwege de oorlog vanaf 1941 wordt opgeschort.

Tielrooy wordt geboren op Texel, maar groeit op in Amsterdam. Na de hbs gaat hij naar de Openbare Handelsschool, waar hij medeleerling is van de latere premier Willem Drees. Meteen nadat hij in 1904 zijn diploma van de Openbare Handelsschool heeft behaald, vertrekt hij naar Parijs. Hij treedt in dienst bij een bank, maar volgt daarnaast colleges aan de Sorbonne. Zo komt hij in aanraking met de wetenschappelijke bestudering van de Franse taal en literatuur.

Terug in Nederland volgt hij een opleiding tot leraar staat- huishoudkunde en gaat in 1909 lesgeven in staathuishoudkunde en Frans. Hij zet zich ervoor in de Franse literatuur bij een groter publiek onder de aandacht te brengen. Vanaf 1914 doceert hij alleen nog Frans, eerst aan de School voor Vocale en Dramatische Kunst in Amsterdam, daarna vijf jaar in Alk- maar aan de cadettenschool en de hbs. In 1913 begint hij te publiceren: gedichten en wetenschappelijke studies, waaronder een stuk over Voltaire.

Tielrooy verwerft zich een plaats in het intellectuele leven in Frankrijk. Hij neemt deel aan de bijeenkomsten van de intellectuele elite in Pontigny, en doet daarvan verslag in diverse dagbladen. Ondanks zijn volle programma – van 1920 tot 1926 is hij leraar Frans aan het gymnasium in Haarlem – werkt hij aan een proefschrift. In 1923 verdedigt hij aan de Sorbonne Conrad Busken Huet et la littérature Française. Hij heeft dan al een groot aantal publicaties op zijn naam staan.

In 1926 vertrekt hij met zijn gezin naar Nederlands-Indië. Hij werkt er als leraar, maar publiceert ook nog geregeld, bij- voorbeeld voor De Groene Amsterdammer. Eenmaal weer in Nederland geeft hij les aan gymnasia in Haarlem, Amsterdam (het Barlaeus, waar de latere schrijver Willem Frederik Hermans een van zijn leerlingen is) en Zwolle, en aan de Rijksuniversiteit Leiden. In 1938 wordt hij buitengewoon hoogleraar Franse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam.

In 1942 zit hij bijna drie maanden in kamp Amersfoort. Direct na de oorlog keert hij terug aan de Universiteit van Amsterdam. Tielrooy heeft enkele korte biografieën geschreven, onder anderen van Ernest Renan, Chateaubriand en Racine.